Élection libre de 1648
La cinquième élection libre du Royaume de Pologne-Lituanie se déroule en 1648, après la mort du roi Ladislas IV Vasa[1]. Le nouveau roi de Pologne et de Lituanie élu est le frère cadet de Ladislas, Jean II Casimir[2], soutenu par le parti de la conciliation et par la veuve du roi, Louise-Marie.
| Élection libre de 1648 | |||||
| Roi de Pologne | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| du au | |||||
| Corps électoral et résultats | |||||
| Votants | 5 000 | ||||
 |
Jean II Casimir – Parti de la conciliation | ||||
Liste
| |||||
| Voix | 4 352 | ||||
| 87,04 % | |||||
 |
Charles Ferdinand Vasa – Parti de la guerre | ||||
Liste
| |||||
| Voix | 648 | ||||
| 12,96 % | |||||
| Roi de Pologne | |||||
| Sortant | Élu | ||||
| Ladislas IV Vasa | Jean II Casimir | ||||
Histoire
À la mort de son frère, le roi Ladislas IV Vasa, Jean-Casimir est élu en 1648[3] au trône de Pologne et obtient une dispense pour épouser Louise-Marie de Gonzague-Nevers, l'influente veuve de Ladislas.
Malgré son désir de négocier avec les cosaques ukrainiens[4], il doit continuer la lutte sous la pression de la noblesse polonaise désirant agrandir ses possessions. Il remporte la bataille de Berestechko contre les forces cosaques et tatares (20-), mais les combats reprennent quand les cosaques s'allient avec la Russie, tandis que la Suède envahit la Pologne[5].
Par traité, il renonce à ses droits sur la couronne de Suède et cède la Livonie[6]. La guerre contre la Russie prend fin avec la trêve d'Andrusovo. Il est d'abord défait par Charles X Gustave, roi de Suède, à Varsovie, en 1656[7].
Le , il signe le traité de Welawa par lequel il renonce à la souveraineté sur le duché de Prusse. Il repousse ensuite Charles X Gustave, roi de Suède, et conclut le traité d'Oliwa, 1660. Ses armées, commandées par Sobieski, vainquent les Tartares en 1661[8].
Article connexe
Notes et références
- (pl) « Jan Kazimierz », Sciaga.pl (consulté le ).
- Stefania Ochmann-Staniszewska, Koronacja Jana Kazimierza w roku 1649.
- L. Kubala, Jerzy Ossoliński, wydanie 2, Lwów 1924, rozdział 18 Sejm konwokacyjny 1648, s. 281–300.
- J. Kaczmarczyk, Bohdan Chmielnicki, Wrocław 2007, s. 76.
- Kościół wykazywał duże zrozumienie w sytuacji, gdy osobę powołaną do wysokich godności należało zwolnić ze święceń kapłańskich. Jan Kazimierz złożył na ręce Innocentego X kapelusz kardynalski w 1647 roku po śmierci królewicza Zygmunta Kazimierza, kiedy stał się przypuszczalnym następcą trony po bracie Władysławie IV. Patrz: A. Mączka, Rządzący i rządzeni. Władza i społeczeństwo w Europie wczesnonowożytnej, Warszawa 1986, s. 90. 28 listopada 1647 Władysław IV w liście do papieża prosił o mianowanie Waleriana Magni na zwolnione miejsce w kolegium kardynalskim. Oprócz tego był Jan Kazimierz pierwszym kandydatem do korony polskiej i domniemanym następcą, a chociaż go w kraju nie lubiano i na dworze brata z lekceważeniem traktowano, to przecież zwyczaj Rzeczypospolitej był za nim i nie tylko on sam siebie, ale i dwory ościenne nie kogo innego za domniemanego następcę uważały. Ludwik Kubala, Szkice historyczne 1 Lwów 1880, s. 51.
- J.A. Gierowski, Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648–1763), w: Wielka historia Polski, pod red. S. Grodziskiego, Kraków 2003, s. 33.
- A mianowicie życzylibyśmy sobie przyrodzonego pana królewicza jegomość Kazimierza, któremu daj, Panie Boże, abyśmy jako świętej pamięci ojcu jego i świętej pamięci rodzonemu jego bratu Władysławowi IV, panu naszemu miłościwemu, oddawali poddaństwo pod usługami swemi, wiernie życzymy. patrz J. Kaczmarczyk, Bohdan Chmielnicki, s. 77. Kubala, op. cit. rozdział 19 Elekcja Jana Kazimierza, przypis 110, s. 322, 460, na podstawie Supplementum ad Historica Russiae monumenta, ex archivis ac bibliothecis extraneis deprompta, et a Collegio archaeographico edita Petersburg 1848, s. 181n. Na sejmie list odczytano 12 listopada. Dyaryusz Sejmu elekcyjnego w r. 1648 d. 6 Pazdziernika poczętego, a d. 25 Listopada skończonego, w: Jakuba Michałowskiego, wojskiego lubelskiego, a późniéj kasztelana bieckiego, Księga pamiętnicza Dok nr. 97, s. 312.
- « John II Casimir », sur chestofbooks.com (consulté le ).