Ligne 1 du tramway de Budapest
La ligne 1 du tramway de Budapest (en hongrois : budapesti 1-es jelzĂ©sƱ villamosvonal) est une ligne exploitĂ©e par la BKK Zrt., la rĂ©gie des transports de Budapest. Elle a Ă©tĂ© mise en service en 1984 entre BĂ©csi Ășt / VörösvĂĄri Ășt et Lehel utca. Elle bĂ©nĂ©ficie par la suite de nombreuses phases d'extension, qui permettent en 2000 de relier le nord au sud de Pest le long du grand boulevard pĂ©riphĂ©rique (RĂłbert KĂĄroly körĂșt-HungĂĄria körĂșt-Könyves KĂĄlmĂĄn körĂșt), entre les ponts ĂrpĂĄd hĂd et RĂĄkĂłczi hĂd. Depuis , la ligne traverse Ă©galement le Danube dans sa partie sud. Elle circule dĂ©sormais entre BĂ©csi Ășt / VörösvĂĄri Ășt et Kelenföld vasĂștĂĄllomĂĄs.
Ligne 1 du tramway de Budapest | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
RĂ©seau | Tramway de Budapest | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Terminus | BĂ©csi Ășt / VörösvĂĄri Ășt â Kelenföld vasĂștĂĄllomĂĄs M |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Communes desservies | 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Histoire | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mise en service | 1984 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
DerniĂšre extension | 20 mars 2015 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Exploitant | Budapesti Közlekedési Zrt. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Infrastructure | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Conduite (systĂšme) | Conducteur | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Exploitation | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Matériel utilisé | Tatra T5C5, Tatra T5C5K, CAF Urbos | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Longueur | 16,5 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jours de fonctionnement | L, Ma, Me, J, V, S, D | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lignes connexes | 2 3 14 17 19 24 24G 28 28A 37 37A 41 47 47B 48 49 51 51A 62 69 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Histoire
La premiĂšre ligne 1 du tramway de Budapest est entrĂ©e en service en 1910. Elle circulait alors sur un tracĂ© comprenant ErzsĂ©bet kirĂĄlynĂ© Ăștja, Thököly Ășt, RĂĄkĂłczi Ășt, Bajcsy-Zsilinszky Ășt, VĂĄci Ășt, Ăjpest, et enfin le pont ferroviaire d'Ăjpest. En 1915, la ligne est rĂ©duite aux terminus de la gare de Budapest-Keleti et du pont ferroviaire d'Ăjpest. En 1919, la ligne 1 est supprimĂ©e.
Ă partir de dĂ©cembre 1930, la ligne 1 est restaurĂ©e selon un tout autre tracĂ©, lequel relie KözvĂĄgĂłhĂd Ă NagyvĂĄsĂĄrtelep, c'est-Ă -dire les quartiers situĂ©s au sud de Pest jusqu'Ă la banlieue de SoroksĂĄr. Les bombardements de la Seconde Guerre mondiale empĂȘchent le fonctionnement de la ligne entre 1944 et 1945. Celle-ci est supprimĂ©e en 1947 en raison du doublon crĂ©Ă©e par la ligne 88 du tramway. Entre 1954 et 1961, une Ă©niĂšme ligne 1 est crĂ©Ă©e pour relier Marx KĂĄroly tĂ©r (au niveau de la gare de Budapest-Nyugati) et le pont d'Ăjpest le long de VĂĄci Ășt, sur les voies permettant alors les tramways de la ligne 3 de rejoindre leur dĂ©pĂŽt.
Les travaux de la ligne actuelle dĂ©marrent en 1982 entre BĂ©csi Ășt et Lehel utca, lequel tronçon est mis en service en 1984. Le tracĂ© est ensuite Ă©tendu en 1987 au grand boulevard extĂ©rieur de Budapest (RĂłbert KĂĄroly körĂșt, HungĂĄria körĂșt, Könyves KĂĄlmĂĄn körĂșt). En 1990, la ligne atteint Thököly Ășt en 1990, au niveau de ZuglĂł. Ă l'automne 1993, le terminus se dĂ©porte sur Kerepesi Ășt, au niveau de la station PuskĂĄs Ferenc Stadion de la ligne . En 1995, l'extension de la ligne continue vers le sud jusqu'Ă SalgĂłtarjĂĄni utca puis en 2000, jusqu'au Danube, au niveau de LĂĄgymĂĄnyosi hĂd. La ligne 1 du tramway de Budapest reprend alors entiĂšrement le tracĂ© de l'ancienne ligne 55 du rĂ©seau de bus (1950-1993)[1].
En 2015, les rails existants sont entiĂšrement rĂ©novĂ©s et les stations reconstruites selon un style contemporain. Par ailleurs, la ligne 1 traverse le Danube au sud, jusqu'Ă FehĂ©rvĂĄri Ășt. Il est envisagĂ© Ă terme son extension jusqu'Ă la gare de Kelenföld[2]. CĂŽtĂ© nord, la municipalitĂ© de Budapest et sa rĂ©gie des transports projettent un prolongement de la ligne jusqu'au quartier d'Aranyhegy-Ărömhegy-PĂ©terhegy au niveau de la gare d'Ăröm[3].
Tracé et stations
Tracé
L'intĂ©gralitĂ© de la ligne est en site propre, avec quelques portions enherbĂ©es. La ligne 1 assure Ă l'instar des lignes 4 6 47 47B 48 49 une desserte quasi circulaire, c'est-Ă -dire suivant le tracĂ© d'un des grands boulevards de contournement du centre-ville. Le terminus nord se situe aux contrebas des collines du 3e arrondissement, entre les zones rĂ©sidentielles de la ville haute et les quartiers de grands ensembles d'Ăbuda. Avant le premier franchissement du Danube au niveau de la vieille-ville d'Ăbuda, le tramway dessert le pĂŽle intermodal de SzentlĂ©lek tĂ©r ainsi que la gare du train suburbain (HĂV) qui relie Budapest Ă Szentendre.
Le tracĂ© emprunte ensuite l'ĂrpĂĄd hĂd, pont moderne qui dessert notamment le nord de Margit-sziget, la grande Ăźle boisĂ©e du centre-ville. CĂŽtĂ© Pest, on retrouve avant le franchissement de l'emprise ferroviaire de la Gare de Budapest-Nyugati les tours, les barres et les quelques vieilles maisons de banlieue des quartiers de VizafogĂł et Angyalföld dans le 13e arrondissement. Une fois les voies de chemin de fer franchies, le tracĂ© borde le nord du VĂĄrosliget et suit invariablement la courbe du grand boulevard de contournement qui traverse cette fois des quartiers de faubourg jusqu'Ă la station de mĂ©tro PuskĂĄs Ferenc Stadion. Il s'ensuit alors la desserte de nombreux stades construits presque en enfilade le long du boulevard : Stade Ferenc-PuskĂĄs, Papp LĂĄszlĂł Budapest SportarĂ©na, Stade NĂĄndor Hidegkuti ou encore le Groupama ArĂ©na. Dans ce paysage urbain composite, ces installations sportives cĂŽtoient les grands parcs (NĂ©pliget), les grands Ă©quipements publics (hĂŽpitaux, institutions diverses), quelques immeubles anciens d'habitation, mais aussi des complexes de bureaux flambant neufs. Avant de clore son pĂ©riple pestois, le tramway dessert les quartiers qui se massent autour de la Gare de FerencvĂĄros puis le nouvel espace culturel constituĂ© par le ThĂ©Ăątre national et le Palais des Arts.
De nouveau cĂŽtĂ© Buda, le tracĂ© serpente dĂ©sormais entre le nouveau cluster d'Infopark, la zone rĂ©crĂ©ative de la digue de Kopasz, et les quartiers en reconversion de Kelenföld, oĂč des grandes zones rĂ©sidentielles sont mises en chantier sur des terrains autrefois occupĂ©es par l'industrie et l'activitĂ© manufacturiĂšre.
Liste des stations
Exploitation de la ligne
Matériel roulant
Jusqu'à présent, la majorité des tramways roulant sur la ligne 1 sont de type Tatra T5C5. Quinze rames circulent durant les périodes normales et seulement treize durant les vacances scolaires. En , la BKK a conclu un contrat avec le constructeur espagnol CAF pour remplacer ces rames héritées de la période communiste par des CAF Urbos de petites (34 mÚtres) et longues (56 mÚtres) dimensions[4].
Ateliers
Les ateliers de la ligne 1 sont ceux d'Angyalföld, Baross et Ferencvåros.
Notes et références
- (hu) Tibor Schulek, « A budapesti 1-es villamos », Magyar KözlekedĂ©si KözmƱvelĆdĂ©sĂ©rt AlapĂtvĂĄny,â date inconnue (lire en ligne, consultĂ© le )
- (hu) « Az 1-es villamos vonalĂĄnak meghosszabbĂtĂĄsa », BKK,â date inconnue (lire en ligne, consultĂ© le )
- (hu) « 1-es Ă©s 3-as villamos fejlesztĂ©se », BKK,â date inconnue (lire en ligne, consultĂ© le )
- (hu) « Baszk villamosok jĂĄrhatnak az 1-es Ă©s a 3-as vonalĂĄn », Origo,â (lire en ligne, consultĂ© le )